De integratie van GIS in het onderwijs: Sleutel tot succes in het bedrijfsleven

Met de snelle ontwikkelingen in technologie wordt GIS steeds onmisbaarder in het hedendaagse onderwijs en de professionele wereld. Luc Zwartjes, een docent en opleider in GIS, deelt zijn uitgebreide ervaring en inzichten over de integratie van GIS in het onderwijs en de invloed ervan op toekomstige beroepen.

Luc Zwartjes is een vooraanstaand figuur op het gebied van geografie en georuimtelijk onderwijs. Hij werkt aan de Faculteit Wetenschappen van de Universiteit Gent, waar hij docent en onderzoeker is binnen de vakgroep geografie. Zijn academische focus omvat geofysica, fysische geografie, milieugeowetenschappen en geomatica (Research Explorer) .

Zwartjes heeft een uitgebreide achtergrond in het integreren van ICT in het onderwijs, met name in het gebied van geografie. Van 1986 tot 2016 gaf hij les aardrijkskunde, waarbij hij een belangrijke bijdrage leverde aan de ontwikkeling en implementatie van geo-spatiaal denken en geo-spatiale geletterdheid in het middelbaar onderwijs. Hij is betrokken bij verschillende Erasmus+ projecten, zoals het GI Learner project, dat tot doel heeft geo-spatiaal denken te bevorderen in schoolcurricula.

Daarnaast speelt Luc Zwartjes een sleutelrol in de European Association of Geographers (EUROGEO), waar hij dienst doet als penningmeester en vicevoorzitter. Deze organisatie zet zich in voor de bevordering van geografisch onderwijs en ondersteunt diverse internationale projecten en samenwerkingen (Eurogeography).

Zwartjes’ bijdragen aan de academische en educatieve velden worden gekenmerkt door zijn talrijke publicaties over geo-spatiaal denken, gepersonaliseerd leren en het gebruik van cloud computing in het onderwijs (Research Explorer).

Met twee decennia aan ervaring, van de eerste stappen met ArcGIS 3.2 tot het nu stimuleren van het gebruik van GIS in de les, illustreert Zwartjes de evolutie van GIS in het onderwijs. “Het begon met GIS in computerklassen, wat altijd een complexere organisatie was in een school, maar dankzij de opkomst van BYOD heeft het zich kunnen ontwikkelen tot een integraal onderdeel van het curriculum. En daarbij zijn tools als ArcGIS Online onmisbaar geworden,” zegt hij.

Zijn betrokkenheid bij GIS-educatie groeide naarmate de behoefte aan training toenam. Door heel Vlaanderen heeft hij leraren opgeleid om GIS effectief in de klas te gebruiken.

Volgens Zwartjes is GIS van fundamenteel belang in het huidige onderwijs vanwege de nieuwe onderwijsnormen die het gebruik ervan verplicht stellen en het toenemende gebruik in het professioneel leven. “De interesse bij leerkrachten groeit en er is meer ondersteuning nodig,” merkt hij op, terwijl hij benadrukt dat GIS niet alleen beperkt is tot geografie, maar ook integreert met STEM-projecten en andere onderwijsvelden.

Een goede basis GIS in het secundair kan leerlingen stimuleren om een opleiding in het hoger onderwijs te kiezen waar GIS aan bod komt en zo het tekort op de arbeidsvloer doen afnemen.

Foto genomen op EDUC 2023 met Rafael De Miguel González (EUROGEO President), Joseph Kerski en Luc Zwartjes

Met de invoering van het leerplan waarin GIS is opgenomen, is het gebruik ervan in het onderwijs structureel verankerd. De minimumdoelen en leerplannen aardrijkskunde verplichten in elk jaar om GIS in te zetten als onderzoeksinstrument. Zwartjes wijst op tools zoals ArcGIS Online, StoryMaps en Survey123 als essentiële instrumenten voor studenten. De technologische ontwikkelingen, waaronder de beschikbaarheid van laptops voor leerlingen, hebben de integratie van GIS in het onderwijs aanzienlijk vergemakkelijkt.

Zwartjes benadrukt het belang van vaardigheden zoals het analyseren en interpreteren van kaarten. Hij geeft voorbeelden van hoe studenten door projecten, zoals het analyseren van overstromingsrisico’s, niet alleen leren over geografische gegevens, maar ook over demografie en klimaatverandering.

Veel afgestudeerden passen GIS toe in hun professionele leven, variërend van ingenieurs tot geografische informatiespecialisten. Zwartjes ziet de toekomst van GIS in zowel het onderwijs als in het bedrijfsleven positief in, met toenemende integratie buiten traditionele velden zoals aardrijkskunde of geografie.

Over de rol van open-source GIS-tools versus platforms zoals ArcGIS, zegt Zwartjes dat hoewel sommige collega’s met alternatieven werken, het platformonafhankelijke karakter van ArcGIS Online het een groot voordeel geeft. “Veel scholen werken met tablets of chromebooks waar het installeren van software een probleem is, de online tools zijn hiervoor een zegen”. Hij ziet een groeiende trend in het gebruik van scene viewers, wat de mogelijkheden voor onderwijs en professioneel gebruik verder zal uitbreiden.

Zwartjes moedigt degenen die overwegen met GIS aan de slag te gaan aan om vol te houden. “Zodra je de basis onder de knie hebt, gaat er een hele nieuwe wereld open,” zegt hij. Hij adviseert om online platforms en bronnen zoals Esri Training, GI Learner en GI Pedagogy te gebruiken om kennis te verdiepen.

Aan het einde van ons gesprek benadrukt Luc de waarde van GIS in onderwijs en bedrijfsleven. Hij wijst erop dat, hoewel het werken met GIS uitdagend kan zijn, de beloningen—in termen van kennis, inzicht en loopbaanontwikkeling—enorm zijn. Met zijn passie en expertise blijft Luc Zwartjes een drijvende kracht in de wereld van georuimtelijke technologieën, waarbij hij zijn visie op een beter verbonden en begrepen wereld doorgeeft aan de volgende generatie ontdekkers.