Hoe het FANC geavanceerde GIS-oplossingen inzet voor nucleaire controle

Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) heeft als missie de bevolking, de werknemers en het milieu te beschermen tegen de risico's van ioniserende straling. Zijn activiteiten gaan van de controle van kerncentrales tot de verificatie van medische faciliteiten, evenals de voortdurende controle van radioactiviteit op ons grondgebied, via het-telerad-netwerk. Hierbij speelt GIS een grote rol.

“Het is essentieel dat we geavanceerde GIS-tools hebben om nauwkeurige metingen uit te voeren en ze in kaart te brengen. Ze moeten ook flexibel genoeg zijn zodat we ze zelf, intern, kunnen aanpassen”, zegt AFCN-woordvoerster Mélanie Boulanger.

François Menneson, hoofd van het TELERAD-netwerk bij het FANC, legt uit hoe ze de tools van Esri gebruiken: “Op de kaart van België op de telerad.be-website kun je de locatie zien van onze ongeveer 300 bakens die radioactiviteit in de omgeving meten. Door op een baken te klikken, krijg je informatie over het baken en de laatste metingen die het heeft uitgevoerd. Je kunt er ook een kaart met radonconcentraties overheen leggen.” 

TELERAD gebruikte oorspronkelijk de ArcGIS Desktop oplossing om statische kaarten te maken. “Voor data te delen met het publiek, meer transparantie en om een website te creëren, kozen we voor een flexibele en globale oplossing, namelijk ArcGIS Online”, legt Thibault Vanaudenhove, coördinator nucleaire noodplanning bij FANC, uit. 

Het FANC neemt ook verschillende monsters (koemelk, schelpdieren, gras, water, enz.). Deze worden naar het laboratorium gestuurd, waar de concentratie radioactiviteit veel nauwkeuriger kan worden gemeten. François Menneson: “Op dit moment worden de resultaten van deze metingen gepubliceerd in een PDF-rapport. Uiteindelijk willen we de leesbaarheid van deze resultaten verbeteren door de gegevens op een kaart weer te geven via een webinterface die toegankelijk is voor het publiek. Hiervoor zullen we zeker een GIS-tool gebruiken.” 

Het FANC heeft ook de taak om een noodplan op te stellen. Het doel hiervan? De acties coördineren in geval van een nucleaire of radiologische noodsituatie die België bedreigt. Thibault Vanaudenhove: “De coördinator van de crisiscel moet de teams die op het terrein aanwezig zijn vanop afstand beheren, met hen communiceren en hun positie en bewegingen op een kaart volgen. De teams van hun kant moeten hem in realtime hun meetgegevens, observaties en foto's kunnen sturen. Hiervoor gebruiken we verschillende Esri-applicaties (Survey123, Workforce, Field Maps, Dashboards en Data Pipelines) waarmee we onmiddellijk en zeer efficiënt informatie kunnen verzenden en uitwisselen.” 

François Menneson en Thibault Vanaudenhove wijzen op de voordelen van deze toepassingen: de Survey123-formulieren zijn bijvoorbeeld meertalig. Ze worden verzonden in de taal die de gebruiker op zijn smartphone heeft ingesteld, waardoor de gegevensoverdracht veel vlotter verloopt. Ze benadrukken met name de flexibiliteit van de tools van Esri: “We waren op zoek naar een flexibelere oplossing, en die vinden we terug in de tools die we nu gebruiken. We kunnen ze aanpassen aan onze behoeften, extra lagen toevoegen en beslissen welke lagen we bijvoorbeeld in de dashboards weergeven.” Ze waarderen het ook dat deze tools in de cloud zijn geïnstalleerd: “Geen intern beheer, geen toegangsverzoeken, het is veel eenvoudiger te beheren.” 

De twee ingenieurs zijn zeer tevreden over hun samenwerking met Esri BeLux: “Hoewel we onze GIS-vaardigheden en -kennis voortdurend versterken, vooral dankzij de opleidingen en webinars die onze partner aanbiedt, doen we voor bepaalde ontwikkelingen een beroep op hen. Zo werken we bijvoorbeeld samen met Data Pipelines aan de virtuele verhoging van radioactiviteitsniveaus voor onze crisisoefeningen. We willen onze tools voortdurend verbeteren en deze samenwerking maakt dat mogelijk.”